Ik zie op Facebook steeds meer berichtjes langskomen met de strekking ‘deze lockdown is overkill, we kunnen prima veel meer doen dan wat er nu mag’, of ‘belachelijk dat we zo beperkt worden, dit is nergens voor nodig’. Het lijkt op de oerstomme reactie van de NOS-journalist op de meest recente persconferentie: “Al weken zegt u dat Nederland zich voorbeeldig gedraagt en wat krijgen mensen ervoor terug: nog eens drie weken verlenging. Hoe rijmt u dat met elkaar?”  Alsof de overheid ons bewust zit te pesten met nare maatregelen. Ik word daar heel verdrietig en boos van en daarom wil ik graag uitleggen waarom dit een onterechte reactie is.

Je reactie is heel menselijk!

Uiteraard ben je klaar met deze lockdown, net als iedereen. Uiteraard kijk je niet uit naar ‘de anderhalve meter samenleving’ en ‘het nieuwe normaal’. Niémand vindt dit leuk, niémand wil dit.

Het vooruitzicht dat dit nog lang zo gaat blijven, is deprimerend. Dus het is heel logisch dat er weerstand tegen ontstaat en heel menselijk om te gaan zoeken naar een uitweg. Er worden dan ook door velen zelf redenaties bedacht waarom de WHO, het RIVM of wie dan ook ongelijk heeft of overdrijft. Er worden cijfertjes online opgezocht en daar worden zelf conclusies uit getrokken. Maar dat wil niet zeggen dat die redenaties kloppen – in dit geval is heel duidelijk de wens vader van de gedachte. Je beeldt jezelf in dat het ook anders kan, omdat jouw hoofd het nodig heeft om een uitweg te zien. Nogmaals, dat is heel menselijk. Maar luister alsjeblieft niet naar dat stemmetje, want het heeft ongelijk. Het is enkel een psychologische reactie op een moeilijke situatie waar je uit wil ontsnappen.

Realiseer je: Er wordt jou helemaal niet gevraagd om deze situatie en deze maatregelen prima te vinden. Je mág de lockdown en alle andere maatregelen verafschuwen. Wat je gevraagd wordt, is om je er desondanks aan te houden.

Niet alle politici zijn slecht

Een groot probleem is het afnemende vertrouwen in de overheid en in de wetenschap. ‘Wetenschap is ook maar een mening’ en ‘politici zijn allemaal egoïstische zakkenvullers’ is al lang de gedachtentrend, ook voordat het virus toesloeg. En dat maakt het nog laagdrempeliger om tegen overheidsrichtlijnen aan te schoppen of om te gaan geloven in complottheorieën.

Ik heb niet de illusie dat ik deze tendens kan omkeren met woorden, maar laat me in ieder geval dit zeggen: de meeste politici deugen.

Je hoeft het niet eens te zijn met alle standpunten van een bepaalde partij om te kunnen vertrouwen op de bijbehorende politici. Het is een illusie dat er een partij of politicus is waar je het 100% mee eens bent. Het belangrijkste is dat je er op kunt vertrouwen dat hij of zij het beste met je voor heeft.

Ik ben geen VVD-stemmer en ik ben geen fan van Rutte. Maar dat wil niet zeggen dat ik niet in hem geloof. Ook al ben ik het niet altijd met hem en zijn partij eens, ik geloof oprecht dat hij vanuit zijn visie ons land zo goed mogelijk probeert te besturen. En dat kan ik niet zeggen van politici zoals Wilders, Baudet of Trump. Van die mensen geloof ik dat ze vooral uit eigenbelang handelen en bewust proberen mensen te manipuleren zodat het in hun eigen straatje past. Dus laten we vooral dankbaar zijn dat we momenteel een regering hebben die in ieder geval probeert om iets goeds te doen voor het volk.

En nee, niemand is perfect, ook zij maken fouten, maar de beste stuurlui staan aan wal en pas achteraf kun je het beste beoordelen wat er eigenlijk gedaan had moeten worden.

Realiseer je wat een ontzettende kut-taak deze mensen momenteel hebben. Ze kunnen het niet goed doen. Nemen ze te weinig maatregelen en breekt het virus uit, dan krijgen ze kritiek dat er te weinig en te laat actie is ondernomen. Nemen ze veel maatregelen waardoor het virus niet meer verspreidt, dan krijgen ze kritiek dat de maatregelen te zwaar zijn. Of het inderdaad té zware maatregelen waren of precies de juiste zwaarte maatregelen, dat zullen we of nooit weten, of pas achteraf. Nou, ik heb liever per ongeluk te veel maatregelen dan te weinig.

De overheid is je moeder

Voortbordurend op het aspect ‘ondankbare taak’ en ‘boos zijn is menselijk’: probeer de overheid (en het RIVM enzo) te zien als je moeder. Weet je nog, dat ze jou vroeger dingen verbood en je daar stampvoetend boos om was, omdat het zo ontzettend onterecht en oneerlijk was? En dat je je achteraf realiseert dat het heel logisch en goed was dat ze je dat verbood?

De overheid heeft dezelfde functie: beslissingen voor jou nemen waar je zelf niet toe in staat bent, omdat je niet het totaalplaatje kunt overzien en/of niet over voldoende kennis beschikt om een goede afweging te kunnen maken.

In een democratie kiezen we mensen om ons land te besturen. Een democratie betekent niet dat het volk over iedere individuele beleidskeuze mag stemmen. Dat is ten eerste niet werkbaar en bovendien niet wenselijk, juist vanwege het feit dat je niet op ieder onderwerp expert kunt zijn. We kiezen mensen waar we op vertrouwen, om beslissingen te nemen die zo veel mogelijk in ons belang zijn. En die mensen laten zich daarvoor weer informeren door experts.

A: Jij bent geen expert

Laten we ons vooral realiseren dat wij geen virologen zijn of anderzijds experts op dit gebied. Er zijn mensen die daar voor hebben doorgeleerd en dit nadenkwerk voor ons doen. De mensen die momenteel de overheid adviseren, doen dat vanuit jarenlange kennis en ervaring. Zij kunnen dat écht beter dan wij.

De cijfertjes die jij op internet vindt, moet je juist kunnen interpreteren in hun context. Dat vereist kennis en ervaring en een kritische kijk op de bron van de cijfers. Wat jij op internet vindt is doorgaans niet voorzien van de juiste context en sterker nog, kan afkomstig zijn van een site met een eigen politieke agenda, waardoor de cijfers worden verdraaid of bewust in een bepaald daglicht worden gepresenteerd.

Brexit is een goed voorbeeld van wat er gebeurt als mensen over onderwerpen mogen stemmen waar ze eigenlijk geen verstand van hebben. Ze stemmen op basis van ontevreden gevoel, niet op basis van inzicht in de consequenties. Eisen dat corona-maatregelen worden opgeheven is vergelijkbaar.

Realiseer je dat jij die irritante persoon aan de zijlijn van het voetbalveld bent die alles veel beter denkt te kunnen managen dan de coach.

B: Je kunt nu even niet langetermijndenken.

Policiti hebben dus de taak om beslissingen te maken die in het belang zijn van ‘het volk’, of ‘onze samenleving’. Dat er vanuit de politiek een beslissing wordt gemaakt waar jij persoonlijk niet blij mee bent, wil dus niet zeggen dat ze hun werk niet goed doen. Ten eerste kun je het nu eenmaal niet voor iedereen goed doen en ten tweede zijn mensen heel erg geneigd om naar hun eigen kortetermijnbelangen te kijken. De overheid is bij uitstek de instantie die kijkt naar de langetermijngevolgen van besluiten. Dat iets op de korte termijn voor jou nadelig is (zoals een lockdown), is op de lange termijn juist voordelig voor jou. Alleen kun je dat niet zien omdat je niet over voldoende kennis beschikt, en/of omdat je in je eigen emotie zit waardoor je even niet verder kunt kijken.

Dat laatste is een beetje vergelijkbaar met waarom arme mensen domme keuzes maken. Ze zijn niet daadwerkelijk dom, ze bevinden zich enkel in een stress-situatie. En dan schakelen je hersenen over op kortetermijn-overlevingsmodus. En dat is precies wat er nu gebeurt.

Dus luister alsjeblieft naar je moeder. Ze heeft het beste met je voor en ze weet het beter, ook al kun je dat nu even niet toegeven.

Conclusie

De situatie is kut. Dat is een feit. Daar willen we vanaf. Dat is een feit. Maar om daar zo snel mogelijk van af te komen, moeten we iets doen wat nu misschien een beetje tegennatuurlijk voelt: ons neerleggen bij de situatie en regeltjes opvolgen.

De mensen met de meest ondankbare taak ooit proberen ons zo goed mogelijk te helpen. Ze vinden het ook niet leuk om ons dit op te leggen, maar het is op de langere termijn echt voor onze bestwil.

Realiseer je dat ‘het nieuwe normaal’ ook maar tijdelijk is. Dit duurt niet de rest van je leven. Als je deze woorden hoort, vertaal ze in je hoofd dan naar ‘het tijdelijke nieuwe normaal’ (want ja, je moeder is helaas ook niet altijd een communicatie-expert en brengt goedbedoelde dingen soms ook ietsje onhandig).

Je mag boos en gefrustreerd zijn, maar ga alsjeblieft niet maatregelen negeren of er tegen protesteren. Met het publiekelijk oproepen tot stoppen van de maatregelen wakker je het onderbuiksentiment bij anderen alleen maar meer aan en wordt het voor de overheid en de gezondheidsinstanties alleen maar moeilijker om hun werk te doen.

Dankjewel voor je begrip en je inspanning. Laten we er samen iets van proberen te maken.