Ik word zo ontzettend droevig van de berichten in de media de laatste tijd. Waar is het vermogen om met elkaar samen te leven gebleven?

Sinds de zwartepietendiscussie lijkt het hek van de dam en wordt tegen alles geschopt dat ook maar een zweem van racisme heeft.

Begrijp me niet verkeerd: ik snap dat je als niet-autochtoon, zonder blauwe ogen en blond haar, een hoop shit te verduren hebt en dat dat uitgebannen moet worden. Maar het helpt absoluut niet om dan redeloze acties te gaan voeren tegen dingen die ‘de Nederlander’ aan het hart gaan. Daar kweek je alleen maar onwil mee. Zoals nu weer de Efteling.

Redeloos? Ja. Want volgens mij hebben de meeste actievoerders geen idee wat er precies onder het begrip ‘racisme’ valt.

Laten we even Wikipedia erbij pakken:

De term racisme wordt in meerdere betekenissen gebruikt. In de meest algemene zin betekent racisme dat leden van een bepaald ras zich inherent superieur achten aan leden van een ander ras. Bij debatten over racisme is echter vaak sprake van verwarring over de precieze betekenis of implicatie van deze term. Velen gebruiken het woord ‘racisme’ in algemene zin als aanduiding van xenofobie (angst voor vreemdelingen) of etnocentrisme.

Okee. Superioriteitsgevoel of angst ten opzichte van anderen dus. Waar vind je dat in godesnaam terug in de Carnival Festival-attractie?

Wat de actievoerders bedoelen, is dat er poppetjes met stereotype kenmerken staan. Dat klopt. Maar daar is toch niets mis mee? In dit geval is er namelijk geen sprake van racisme, maar spreken we van een ‘karikatuur’.

Om nogmaals Wikipedia erbij te halen:

Een karikatuur is een humoristische voorstelling van een persoon of zaak, waarbij de meest kenmerkende trekken sterk overdreven worden. Ze kunnen zowel ter amusement of ter belediging bedoeld zijn.

Denkt nou serieus iemand dat de Efteling het beledigend in plaats van als amusement bedoelt? Dit is toch echt heel wat anders dan cartoons die bewust een kwetsende of provocerende strekking hebben (en zelfs over of dat moet kunnen, bestaat al verschil van mening). Dit is meer zoals de tekenaars die voor toeristen een schets van zichzelf maken, waarop ze met een grote neus of groot voorhoofd staan afgebeeld. Daar betalen we zelfs voor.

En als het racistisch was bedoeld, dan zouden er alleen karikaturen van andere volken staan. Maar in de attractie worden álle landen uitgebeeld en er wordt niet geïmpliceerd dat de ene beter of slechter is dan de ander. Er staan dus ook stereotype poppetjes van ‘ons eigen volk’, in klederdracht met klompen en omringd door molens en tulpen. Herken ik mij in dat beeld? Helemaal niet. Voel ik me er door gekwetst? Natuurlijk niet. Ik zie de humor en amusementswaarde daar van in.

Lieve mensen, laten we alsjeblieft alert blijven op racisme en iedereen gelijk behandelen. Maar laten we ook normaal blijven doen. Culturele verschillen en verschil in fysieke kenmerken is nu eenmaal iets dat menselijk is en dat er altijd zal zijn op de wereld. Racisme uitbannen gaat niet om het verminderen of verbergen van die verschillen, het gaat om het accepteren ervan, zonder er een waarde-oordeel aan toe te kennen.

Gisteren was ik boos. Heel erg boos. En gefrustreerd.

Meestal houd ik me in als ik boos ben en plaats ik mijn rants niet op social media. Maar ik moet me zowat iedere dag inhouden omdat mensen structureel domme of irritante dingen doen, en af en toe wordt het gewoon even te veel en moet het eruit. En dat gebeurde gisteren.

Het enige dat ik wilde, is dat mensen even zouden zeggen: “Joh, wat een domme actie van die collega. En wat vervelend dat het jou zo veel tijd heeft gekost. There, there… *pat on head*”.

In plaats daarvan kreeg ik vanuit meerdere kanalen een berichtje met de strekking: “Moet je die post niet achter een slotje zetten?”

En dat hielp niet bepaald. Daar werd ik alleen maar bozer van.

Dus die collega verspilt mijn tijd en jouw enige reactie is dat ik respectvol moet zijn naar die collega en er niet openbaar iets van zeggen??
Ik hield me al in door het niet rechtstreeks zo tegen haar uit te spreken. En geloof me, dat kostte moeite. Ik heb me er de gehele rest van de dag namelijk ontzettend gefrustreerd en gestresst door gevoeld. Verder heb ik in de post geen enkele naam of afdeling genoemd. Op dat moment was dat al het respect dat ik kon opbrengen.
Overigens heb ik (heel bewust) geen collega’s toegevoegd als vriend op Facebook en ik weet bijna zeker dat geen van hen mijn blog leest.

Natuurlijk weet ik rationeel gezien wel dat het niet handig is om in het openbaar iets onaardigs over een collega te zeggen, anoniem of niet, terecht of niet. Eventuele toekomstige werkgevers die mijn blog doorpluizen zullen dat vast ook niet heel erg prettig vinden. Inmiddels. nu ik weer rustig ben, heb ik de post dan ook afgeschermd.

En natuurlijk begrijp ik dat niemand het verkeerd bedoelde en iedereen de opmerking met de beste intenties maakte.

Maar weet je, ook al ben ik doorgaans heel rationeel, ik heb ook gevoelens. En ik zou het fijn vinden als mensen zich realiseren dat ook deze doorgaans sterke vrouw zich af en toe even kut voelt en dan een knuffel in plaats van kritiek nodig heeft. Kritiek krijg ik namelijk al genoeg van mezelf.

Dankjewel.

De laatste tijd komt er steeds meer commentaar op extreem dunne modellen. We realiseren ons dat ons beeld van wat ‘mooi’ is en hoe je ‘hoort te zijn’, ontzettend vertekend wordt door de media en dat dat een negatieve impact heeft op ons zelfbeeld.

Een goede ontwikkeling. Maar zouden we het niet breder moeten trekken? Laten we zeggen: naar de muziek?

Stiekem is ons beeld van hoe muziek hoort te klinken, wat een goede zangeres is, etc. namelijk ook behoorlijk vertekend. Want hoe is het editen van opnames voor een cd anders dan het photoshoppen van modellenfoto’s voor in de bladen?

Ik merk dat ik onze eigen muziek en cd heel erg vergelijk met wat er in de winkel te koop is aan popmuziek-cd’s. Dat moet ik natuurlijk niet doen, want daar word ik alleen maar ongelukkig van omdat die standaarden voor mij onhaalbaar zijn. Dat soort muziekopnames zijn compleet gladgestreken en alle oneffenheden zijn er uitgepoetst.

Wat dat betreft is het heel verhelderend om af en toe naar andere, minder professionele opnames te luisteren. Zo luister ik tegenwoordig regelmatig naar Celtcast en daar komt vanalles langs – van (semi-)professionele opnames tot meer amateuristisch thuiswerk. En dan hoor je daar ineens wél dat ook niet alle bands even strak in het ritme spelen. Dat de zangers en zangeressen af en toe wiebelen rondom een toon. Desondanks vindt men het blijkbaar goed genoeg om uit te zenden!

Heel geruststellend. Misschien ben ik dan toch goed genoeg om voor anderen muziek te maken… want daar twijfel ik nog steeds aan.

Van de ene kant vind ik het geweldig als mensen onze cd willen kopen, van de andere kant denk ik dan altijd: “Oh nee, dan gaat het wel heel erg tegenvallen als ze hem thuis afluisteren!” Wat dat betreft blijft het een eeuwige strijd tussen wat algemeen verkondigd wordt als ‘de standaard’, versus ‘goed genoeg’ om het leuk te maken voor veel mensen.

Ik weet niet of het me ooit zal lukken om echt tevreden te zijn over mijn muzikale kwaliteiten. Dat ligt ook aan mezelf; ik zal altijd een perfectionist blijven, die vooral ziet hoe dingen nog beter zouden kunnen.
Misschien moet ik mezelf dan maar verbeteren op een ander vlak: leren accepteren dat niet alles perfect kan of hoeft… maar dat gaat nog een hele uitdaging worden.

Ik erger me de laatste tijd ontzettend aan anglicismen in tv-reclames. Je hoort gewoon dat ze een Engelse tekst hebben vertaald naar het Nederlands, maar daar niet geheel in geslaagd zijn omdat ze het iets te letterlijk hebben aangepakt.

Zo heeft Holy Soda het er continu over dat hun drankje ‘laag in calorieën’ is (weinig calorieën bevat dus).
De Plantur-reclame spreekt ‘vrouwen over veertig’ (vrouwen ouder dan veertig) aan.

Argh!!

Reclames hebben invloed en dus een voorbeeldfunctie. Als er in reclames niet fatsoenlijk Nederlands wordt geschreven / gesproken, gaat de Nederlandse bevolking het overnemen, want wat op tv wordt gezegd, zal wel goed zijn, toch?

Ik vraag me dan ook af: wie controleert die teksten?
Hoe werken reclamebureaus? Hebben zij een vaste medewerker die er verantwoordelijk voor is dat hun campagnes taalfoutloos de deur uit gaan, en heeft die in deze gevallen zitten te slapen, of moet je maar gewoon hopen dat iemand daar er even op let? Of moet de klant dat zelf doen?

Blijkbaar heeft mijn blog een disclaimer nodig.

Ik merk regelmatig dat mensen zich enigszins gekwetst voelen door mijn posts. Terwijl ik het helemaal niet zo bedoeld heb.

Dan gebruik ik bijvoorbeeld het mijns inziens heel normale werkwoord ‘kankeren‘ en dan blijk ik iets heel ergs te hebben gezegd.
Of dan denk ik een weldoordacht relaas neer te pennen over je inleven in anderen, en blijk ik de gevoelens van cartoonisten te ontkennen.
En neem die post van gisteren over naaien met een beperkt budget: blijkbaar kun je die ook lezen als kritiek op wat de kostuumcommissie tot nu toe heeft gemaakt. Alsof hun kostuums niet mooi waren, omdat zij wel goedkope stoffen hebben gebruikt.

En dat vind ik echt ontzettend vervelend. Ten eerste omdat ik er helemaal niet op uit ben om anderen te kwetsen. Ten tweede omdat dit soort posts, waaronder laatstgenoemde, vaak juist over míj gaan. Frustraties over mezelf, al dan niet overgoten met een sausje van zelfspot zodat het hopelijk ook nog leuk blijft om te lezen. Ik beschrijf hier, waar iedereen het kan zien, mijn eigen zwakheden en onvolkomenheden, niet die van anderen!

Ja, ik ben een kritisch persoon. Maar weet je waar ik de allermeeste kritiek op heb? Op mezelf. En als ik toegeef dat ik weer eens een beperking bij mezelf heb geconstateerd, is het extra pijnlijk als ik dan ook nog eens van anderen de kritiek er overheen krijg dat ik ongevoelig of kwetsend ben.

Sorry, blijkbaar heb je weer een zwakte van me ontdekt: ik ben heel direct. Ik formuleer mijn zinnen niet met verborgen boodschappen, in de hoop dat iemand erachter komt wat ik eigenlijk bedoel, ik zeg gewoon wat ik vind. En dat zou juist heel makkelijk moeten zijn: als het er niet staat, dan bedoel ik het ook niet.

Dus laat ik vanaf nu maar duidelijk stellen: dit blog lezen is op eigen risico. Ik kan geen rekening houden met al die mensen die wat ik schrijf, op zichzelf betrekken. Zeker niet aangezien online teksten altijd anders overkomen dan wanneer je iemand face-to-face iets zegt. Als ik mijn teksten zo moet schrijven dat helemaal niemand er aanstoot aan zou kunnen nemen, dan kan ik beter ophouden met bloggen.

Als jij iemand bent die onzeker over zichzelf is, zodat je je bij het lezen van een tekst steeds afvraagt: “Zou dit over mij gaan? Zou ze mij / wat ik doe stom vinden?”, dan ligt het echt niet alléén aan mij. Dan ligt het ook voor een deel aan jezelf dat je je gefrustreerd of gekwetst voelt.

Tip: als je iets dat ik schrijf op meerdere manieren kunt interpreteren, ga er dan vanuit dat ik het altijd op de voor jou meest positieve manier bedoel.

Gisteren gingen we weer eens bij Mark’s oma langs. Het goede mens is begin negentig, maar woont nog steeds zelfstandig!

De gesprekken met oma leiden vaak terug naar ‘vroeger’. En iedere keer merk ik hoe ontzettend interessant het is om te horen hoe het allemaal ging toen zij nog jong was.

Ik heb dat nooit gehad met mijn eigen opa’s en oma’s. Beide oma’s en een van mijn opa’s zijn al geruime tijd geleden overleden en als kind had ik niet echt goede gesprekken met hen. Mijn andere opa heeft veel langer geleefd, maar die praatte nooit uit zichzelf over vroeger. En als je er naar vroeg, kreeg je een of ander kwatsjverhaal te horen, waarvan je maar moest raden hoeveel waarheid er in zat.

Als je hoort hoe het eigenlijk-helemaal-nog-niet-zo-heel-lang-geleden ging en hoe weinig mensen toen hadden, helpt dat je wel om te relativeren. En om te beseffen hoe ont-zet-tend goed wij het momenteel hebben.

Mensen hebben de neiging om hun welvaart af te meten door zichzelf te vergelijken met anderen, maar dat zijn dan de buren, vrienden of familie, of andere mensen uit de huidige tijd en hetzelfde land. Dus wordt er steen en been geklaagd over de zakkenvullende overheid, de zorgverzekeraars, tijdelijke contracten en wat niet meer.

Maar eigenlijk zouden we ons moeten vergelijken met onze familie uit eerdere generaties. Die in de oorlog alles te voet, met de fiets of met paard en wagen moesten doen. Of met de Urker Stoombootmaatschappij, die er volgens oma 7 uur over deed om van Kampen naar Amsterdam te varen, zodat ze hongerige kinderen uit het westen konden vervoeren naar boeren in het oosten die wél eten hadden.
Met de mensen die werkloos vanuit Indonesië terug naar Nederland kwamen met amper geld en slechts wat zomerkleding, terwijl de winter eraan kwam.
Met de gezinnen die zo weinig geld hadden, dat de kinderen op hun verjaardag alleen maar konden afwachten totdat pappa thuis kwam, en heel hard moesten hopen dat hij voldoende werk had gehad om een verjaardagscadeautje voor hen te kunnen kopen.

Vergelijk dat maar eens met onze hedendaagse maatschappij, waar velen niet één, maar twee auto’s hebben, kinderen omkomen in het speelgoed en kledingkasten zoals de mijne uitpuilen.

Ik ging me bijna schuldig voelen over al mijn luxe. Maar dat is niet nodig, ik moet er vooral van genieten zolang het kan. En daarbij beseffen hoe goed we het hebben. Vroeger was niet alles beter. En over enkele jaren is het dat misschien ook niet.

Het is weer eens zo ver. Er is iets ergs gebeurd ergens in de wereld* dat dichtbij komt en ons persoonlijk raakt en iedereen buitelt over elkaar heen om maar zo hard mogelijk te roepen hoe afkeurenswaardig dit is. Natuurlijk, het doden van andere mensen omdat je het niet met ze eens bent is ook op z’n zachtst gezegd afkeurenswaardig. Maar de argumenten en discussies die erbij gegeven worden, zijn zoals gebruikelijk weer tenenkrommend. En tonen alleen maar aan dat we elkaar nog steeds niet begrijpen en dit nog heel lang een probleem zal blijven.

En dan heb ik het niet eens over de gebruikelijke ongenuanceerde reacties van de laagopgeleide reageerders op platforms zoals NuJij, die in alles een reden vinden om “ons volk” beter dan “dat andere volk” te vinden, politici enkel zien als zakkenvullers en overal complottheorieën tegen ‘de gewone mensen zoals zij’ in zien.

Nee, ik heb het over mensen in mijn hoogopgeleide vrienden- en kennissenkring, die denken dat ze juist heel genuanceerd reageren en redelijke standpunten hebben.

Zo wordt momenteel bijvoorbeeld een comic van The Oatmeal veelvuldig gedeeld via Facebook. Waarschijnlijk omdat de delers het eens zijn met de boodschap die de strip probeert over te brengen: ‘Religie op zich is niet slecht. Het is enkel slecht wanneer het extremistische vormen aanneemt’.

Een redelijk en genuanceerd standpunt, toch? En ook ik ben het in principe met deze boodschap eens.

Maar… de redenaties en voorbeelden die in deze strip deze boodschap moeten ondersteunen, maken juist pijnlijk duidelijk dat ook ‘wij rationele mensen’ bijdragen aan het wederzijdse onbegrip in de wereld.

De comic is namelijk overduidelijk gemaakt door een niet-gelovige of agnost, die de wereld vanuit een wetenschappelijke, rationele manier bekijkt. Iemand zoals ik. Waarbij het probleem is, dat de maker niet beseft dat lang niet iedereen op die manier naar de wereld kijkt, maar via de strip wel communiceert dat dit de enige juiste manier is om naar de wereld te kijken.

De strip gaat erover dat je anderen niet je mening moet opdringen, maar feitelijk dringt deze strip je ook een mening op. Namelijk dat we allemaal maar vlees in zakken zijn op een planeet en dat religie niet ‘waar’ is, maar enkel een methode om mensen richting te geven in het leven.

Dat gaat tegen het hele principe van ‘geloof’ in. Geloof en ratio gaan mijns inziens niet samen. Als je ergens in gelooft, bekijk je het dus niet op een rationele manier. Ik denk niet dat er ook maar één gelovige is, die zegt: “Ik kies ervoor te geloven in God/Allah/[…] omdat dit mij helpt om te gaan met het feit dat we anders zonder reden op deze aarde rondlopen”. Als je in iets of iemand gelooft, dan bestaat dat/die ook écht voor jou. En dan kunnen rationele argumenten dat niet beïnvloeden.

Daarnaast wordt zoals gezegd in de strip kritiek geuit op het feit dat mensen hun geloof opdringen aan anderen. Zoals ouders die hun kinderen van jongs af aan al ‘indoctrineren’ door ze te vertellen dat er zoiets als een God bestaat. Of door langs de deuren te gaan om mensen over je geloof te vertellen. Maar daarmee gaat de maker voorbij aan het feit dat het overtuigen van andere mensen van jouw mening, een onuitroeibare menselijke eigenschap is. Als je ergens in gelooft, dan zie jij dat als de waarheid en sta je daar achter. Iemand anders proberen te overtuigen van jouw geloof is daarmee heel vergelijkbaar met het anderen overtuigen van jouw gelijk in een discussie. Het demonstreren tegen abortus of dierproeven. Of het oprichten van een politieke partij, omdat jij er van overtuigd bent dat het anders moet. Het is dan ook niet meer dan logisch dat je jouw kinderen opvoedt volgens jouw eigen normen en waarden, al dan niet inclusief een bepaald geloof.

Besef je dat de opvatting dat satire moet kunnen, óók maar een mening is…?

Wanneer gaat satire te ver en wordt het belediging/smaad? Ook binnen onze eigen Nederlandse samenleving verschillen daar de meningen over.

Vele mensen voelen zich beledigd door satire. Dat zijn echt niet alleen Moslims. Dat zijn ook Christenen. Mensen met een zwarte huidskleur. Gehandicapten. Homoseksuelen. Eigenlijk iedereen die belachelijk wordt gemaakt. Sommige mensen kunnen daar beter mee omgaan dan anderen. De ene wuift het lachend weg, de ander voelt zich oprecht gekwetst. Heeft die laatste persoon dan ‘ongelijk’, dat hij zich gekwetst voelt? Kun je uberhaupt  discussiëren over het al dan niet mogen hebben van een bepaald gevoel?

Het zou dan toch ook niet zo moeilijk te begrijpen moeten zijn dat Moslims zich extreem en tot diep in hun ziel beledigd kunnen voelen door zo’n satirische cartoon. Natuurlijk is het onacceptabel dat hier met geweld op gereageerd wordt. Wat ik probeer te zeggen is, dat ik het fout vind dat als reactie op deze afschuwelijke daad, veel mensen dit gevoel van belediging wegwuiven als “Ach, daar moeten ze maar tegen kunnen, want ik kan er ook tegen. Het is maar satire en ik vind dat satire moet kunnen”.

Beste mensen: andere mensen zijn niet zoals jij. Andere mensen kunnen een compleet andere mening hebben, die niet noodzakelijk minder valide of minder waard is dan de jouwe. Andere mensen kunnen ergens in geloven waar jij niet in gelooft, en jouw rationele argumenten hoeven niet noodzakelijk valide te zijn in hun ogen want geloof staat los van rationele redenaties.

De meeste ruzies en oorlogen ontstaan mijns inziens niet doordat we een andere mening hebben, maar doordat we niet beseffen dat de ander handelt vanuit zijn eigen waarheid. En dus vanuit de oprechte gedachte dat hij het goede doet. We gaan er veel te snel vanuit dat de ander kwaad in de zin heeft en slechte intenties heeft. Maar de wereld is geen tekenfilm waarin je ‘de goeden’ en ‘de slechterikken’ hebt. Degenen die jij ziet als ‘de slechterik’, zien zichzelf als ‘de goede’ en zien jou als ‘de slechterik’. Er zijn maar weinig mensen die met evil overlord laughter hun snode plannen in werking zetten hoor.

Zou de wereld niet een heel stuk beter worden als we zouden beseffen dat andere mensen niet handelen vanuit slechte bedoelingen, maar vanuit goede bedoelingen? Zodat we ons gaan afvragen waarom iemand doet wat hij doet?

De oplossing van heel veel conflicten ligt volgens mij in het oprecht proberen te kijken vanuit de ogen van de ander. Om eerst proberen te begrijpen hoe de wereld vanuit zijn of haar perspectief in elkaar zit, voordat je zelf een mening vormt en de ander veroordeelt.

De maker van The Oatmeal-comic heeft dat overduidelijk niet gedaan. Die heeft alleen gekeken naar zijn eigen mening (geloof is iets irrationeels en gelovigen indoctrineren anderen) en niet vanuit de ogen van een gelovige (geloof kun je niet beredeneren en ik sta oprecht achter wat ik geloof).

In het klein heb ik het ook gezien bij het uit elkaar gaan van The Basic Elements. Volgens mij heeft oprecht iedereen in de groep gehandeld zoals hij of zij dacht dat het beste was voor de groep. Alleen werd er gefocust op de manier waarop, waar we het niet over eens waren. En dan zijn er altijd mensen die zichzelf niet zo goed onder controle hebben, waardoor het uit de hand loopt en het knalt.

Net zoals het uit de hand is gelopen met enkele Moslims, die zich gekwetst voelden, niet in konden zien dat de makers van een comic een heel andere visie hadden over geloof en de grens tussen satire en kwetsen dan zij, en vervolgens naar onacceptabele middelen hebben gegrepen.

Natuurlijk mag je boos zijn op mensen die anderen vermoorden. Dat dat niet acceptabel is, hebben we al eeuwen met z’n allen afgesproken. Maar laten we alsjeblieft geen statements de wereld in slingeren over hoe goed of fout geloven is, of dat het niet zien van satire als iets onschuldigs, slecht is, vanuit je eigen, eenzijdige visie. Realiseer je dat je een issue automatisch vanuit je eigen standpunt bekijkt en probeer dat eerst aan te vullen door vanuit de ogen van een ander te kijken, voordat je een mening formuleert.

Uiteraard ben ik hier ook niet perfect in. Maar je realiseren dat deze valkuil bestaat, is stap 1, toch?

 

* Waarom dit nu volop in het nieuws is en niet alle andere doden die vanwege wederzijds onbegrip elders in de wereld zijn gevallen deze week, is een andere discussie…